Het oorlogsdagboek van Fie Kruip Lichtenvoorde 1940-1945

Dit boek is het verhaal van de Tweede Wereldoorlog uit zes kleine aantekenboekjes. Een gewone Lichtenvoordse jonge vrouw, Sophia (Fie) Kruip (†1985) schreef een dagboek dat begint op 10 mei 1940 en eindigt op 8 mei 1945.  Na haar dood vond de familie Huinink de boekjes in haar nalatenschap. Fie Kruip woonde in de oorlog in de Rentenierstraat. Zij beschreef zeer regelmatig wat zij meemaakte en ervoer in die periode. Over de oorlog is natuurlijk veel bekend, maar dit verslag biedt een Lichtenvoordse kijk op die tijd. Met name de dagen van de bezetting en de bevrijding zijn zeer gedetailleerd beschreven. Oudere Lichtenvoordenaars zullen zeker veel personen en gebeurtenissen herkennen. Jongeren, die de oorlog niet hebben meegemaakt, lezen in dit dagboekje hoe gewone mensen zich toen voelden en wat zij meemaakten.
Er passeren uiteraard veel situaties en namen van dorpsgenoten. Hetzelfde geldt voor de kerkdorpen, want die komen ook vaak aan de orde.

Over de persoon Fie Kruip.
Fie (Sophia, Johanna, Wilhelmina) Kruip is op 25 oktober 1913 geboren als oudste van het gezin Kruip-Diderichs. Na de Eerste Wereldoorlog kreeg Fie nog een broer, Frans, en een zus, Marietje. Fie heeft één jaar Mulo gedaan, en koos daarna een loopbaan als coupeuse. Al jong, voor 1940, verliet ze Lichtenvoorde een tijdje om naailessen te geven in het Brabantse fabrieksdorp Budel-Dorplein en later Haarlem. In de oorlog - zij is dan rond de 30 jaar oud - is zij terug in Lichtenvoorde. Zij vindt zich dan soms al oud en denkt veel na over de toekomst: trouwen en het hebben van kinderen. In dit dagboek blijkt ook dat zij een zelfstandige, jonge vrouw is, die ook haar twijfels over de toekomst heeft. Zij is steeds begaan met het lot van slachtoffers van de oorlog, of het nu Nederlanders of Duitsers zijn. Na de oorlog is ze getrouwd met de bloembollenkweker Jacques van Schagen en in Noord-Holland gaan wonen. Zij is helaas kinderloos gebleven en op 20 december 1985 overleden in Vorden.

Enkele tekstdelen uit het boek.

10 Mei 1940 Vanmorgen werd ik wakker om kwart over vier, niet gewekt door de opkomende morgenzon, die ons al recht in het gezicht scheen, maar door een soort ploffen of dreunen, dat me meteen erg vreemd voorkwam. Ik rechtop in mijn bed, mijn oren gespitst. Marietje werd ook al wakker: Hoor jij het ook, wat zou dat zijn?’ Boem, meteen weer een doffe dreun die ons huis deed schudden, de ramen rinkelden ervan. Meteen hoorde ik dat Vader en Moeder die beneden slapen, ook al op waren. Dan was er vast iets niet in orde! Ik hoorde dat ze iets tegen elkaar zeiden over kanonnen. Marietje had blijkbaar nog zoo'n erge slaap, maar toch riep ze me vanonder de dekens uit nog achterna: ‘Vraag eens aan Moeder of het wel veilig is hier in bed te blijven!’ Ik moest er toen nog erg om lachen, niet vermoedend dat we over een half uur al zouden kennismaken met de Hitlers uitgelezen keurkorps, de stoottroepen der S.A. Het had nog maar drie, vier keeren erna weer geploft, of zus Marietje kwam ook al uit de veeren...]

[…Hoezeer dit bericht waarheid bevatte, bleek een minuut of tien later, toen er opeens een vijftiental Duitsche soldaten, op zware motoren gezeten, kwamen aan geknald en bij ons voor de deur stopten. De schrik sloeg me in de beenen. Die kerels vergeet ik nooit meer al word ik ook 100 jaar! Ze waren zwaar bewapend, de meesten hadden duopassagiers, terwijl mitrailleurs en andere moordtuigen griezelig uit hun zijspan staken. …]

[… Toen de stoet weer in beweging was, ontdekten we opeens tusschen de rijdende wagens een Hollandsche militaire vrachtwagen, waarin een Duitscher chauffeerde. Er achterop zaten en stonden allemaal Hollandsche soldaten, die ontwapend waren. Als kenteken droegen allen een roode band om den arm. Dit waren dus de eerste Hollandsche krijgsgevangenen, onze jongens. Je werd er koud van. Enkelen om ons heen riepen nog.‘Hoera Holland’ dat echter slechts door het handopsteken van een paar hunner werd beantwoord. De meesten waren doodsbleek en staarden star voor zich uit, waren blijkbaar nog niet bekomen van den schrik, dat ze zoo vroeg 's morgens door den vijand waren verrast.
Arme kerels, wat zou er met hen gebeuren?...]

[… Ook op de Aaltensche weg bij den Boerenbond[1] werden nog krijgsgevangenen gemaakt. Ze trachtten nog tusschen de huizen weg te vluchten maar tevergeefs. Na deze eerste consternatie was het nog maar 6 uur in den morgen. Dus eerst maar om half 7 naar de kerk. Hier was 't goed te zien dat nood leert bidden…]

14 febr 1942 Installatie van den nieuwen burgemeester Lamers. ’s Middags niemand op straat. ‘Hij’ in uniform naar ’t stadhuis. Belangstelling van enkele partijen en rijks-Duitschers. Alle genoodigde notabelen schitterden door afwezigheid! Hij zal zich wel niet erg op zijn gemak voelen

20 apr 1943  Hitler jarig. De Rijksduitschers moeten vlaggen. De Joden moeten zich allen melden uit alle provincies en worden allen naar het kamp te Vucht gebracht.

22 apr 1943 De Tommies al in geen 14 dagen meer gehoord. Ze schijnen meer een ander richting uit te gaan.  

 […de bevrijding]

31 Maart. ’45[… Om 6 uur geen Tommy te bekennen, dus de buurt gaan waarschuwen voor de zwarten en de groenen! Ik moest ze overal uit bed kloppen. Overal angstige gezichten! Waar moeten onze jongens zich nu weer verstoppen? Een Duitsche militair die gisteren hier stond te praten, zeide: ‘Ik lig hier met de tanks buiten ’t dorp. Let maar op. Wij gaan 't laatste weg, en als je ons ziet rijden, zijn de Tommies er ook zoo!’. .]

8 Mei ’45[… Vanavond dansen in alle cafés, waarbij voor die gelegenheid bier zal worden getapt, hetgeen in geen half jaar meer te krijgen was. Om 3 uur vanmiddag spraken president Truman en Churchill om officieel te verklaren dat de oorlog in Europa is geëindigd.

Het boek, 72 pagina’s A 4, is te koop bij de boekhandel Meneer Kees in Lichtenvoorde, de ECAL in Doetinchem en bij Erve Kots in Lievelde tegen een prijs van € 10.00.
In januari 2017 zal TV Gelderland in haar nieuwe geschiedenisprogramma aandacht besteden aan dit boek (omstreeks 9 januari 2017).

Het boek is ook te bestellen via e-mail: info@oudheidkundelichtenvoorde.nl
Meerkosten voor verzending per post:  € 4,00
Plaatselijk wordt het boek bij contante afrekening van € 10,- zonder verzendkosten bij u thuisbezorgd. 

Colofon.
Uitgave:
Vereniging voor Oudheidkunde Lichtenvoorde.
Auteur:
Fie Kruip  †1985
Tekstbewerking  en inleiding:
Nic Adema
Henk Hanselman
Foto’s:
Familie Huinink
Henk Hanselman
Vereniging voor Oudheidkunde

Druk
Drukkerij Westerlaan Lichtenvoorde
ISBN  978-94-91705-07-6
©  Vereniging voor Oudheidkunde Lichtenvoorde